Geograaf en (wetenschaps)journalist

Category: Uncategorized (Page 2 of 2)

Wijkgeschiedenis: Gele Rijder schiet zichzelf met kanon aan flarden

In de Burgemeesterswijk in Arnhem waar ik woon, ligt het Artilleriepark. Dit werd in 1861 geopend.  Hier stond het rijdend geschut en was de munitie opgeslagen van het Korps Rijdende Artillerie, ook wel Gele Rijders geheten. De manschappen en paarden waren ondergebracht in de Willemskazerne, die gelegen was bij het huidige Willemsplein en het Gele Rijdersplein. Het Artilleriepark is nu een woonwijk. Er staan een woonzorgcomplex voor ouderen (Aerenheem), enkele appartementengebouwen en  losstaande stadsvilla’s.

Op 7 november 1889 vond er in het park een curieuze gebeurtenis plaats. Een kanonnier van de Gele Rijders laadde een achterlaadkanon met buskruit en een kartetsgranaat, verlengde het aftrekkoord aan de achterkant van de loop, ging zelf vóór de vuurmond staan en trok aan het koord. Het kanon ging daarop af en schoot niet alleen de kanonnier aan flarden, maar raakte ook een volgeladen munitiewagen die daarop ontplofte. Volgens de kranten uit die tijd werd de ontploffing tot voorbij Nijmegen gehoord en dacht men met een aardbeving van doen te hebben.

De kanonnier had vlak voor zijn daad nog een laatste borrel gedronken in een naburige herberg en daar een afscheidsbriefje nagelaten dat hij had ondertekend met de naam Veaust.  Dat was de bijnaam die zijn maten hem gegeven hadden omdat hij vaak in de Faust van Goethe zat te lezen.

Over dit voorval schreef ik in 2017 twee artikelen in Wijkcontact, het blad van de Burgemeesterswijk. Het artikel is ook gepubliceerd in Sinte Barbara (69e jaargang nr 2), het blad van de Vereniging Officieren Artillerie. Zie: Artilleriepark: Gele Rijder schiet zichzelf met kanon aan flarden.

Zimbabwe na Mugabe

President Mugabe van Zimbabwe is na 37 jaar afgezet door het leger met massale steun van het volk. Mnangagwa is inmiddels geïnstalleerd als zijn opvolger. Vraag is of het een salonrevolutie geweest is of dat er echt wat gaat veranderen. De westerse en Nederlandse media zijn altijd nogal gefixeerd geweest op de positie van de ongeveer 4000 blanke boeren die na 2000 van hun land gezet zijn zonder dat ze daarvoor gecompenseerd zijn. Volgens veel westerse media werd hen daarbij groot onrecht aangedaan. Over hoe blanken (niet zozeer déze blanken) dit land ooit verkregen hebben, zwijgen ze. Dat enkele blanke boeren land teruggekregen hebben, vinden sommige media (zoals het NOS Journaal) een hoopvolle aanwijzing dat er wat gaat veranderen. Het is m.i. een enigszins neo-koloniale kijk op wat er in Zimbabwe moet gebeuren. In 2016 schreef ik voor het vakblad Geografie samen met André Bongers, die al meer dan 30 jaar in Zimbabwe woont en werkt, een artikel over de (noodzaak van) landhervormingen. Het artikel geeft een diepgaander inzicht in de Zimbabwaanse landkwestie dan de meeste media bieden. Het laat zien hoe de zeer ongelijke bezitsverhoudingen ontstaan zijn, wat er aan landhervormingen heeft plaatsgevonden en hoe, en wat er nog zou moeten gebeuren.  Zonder enige steun van de regering hebben kleine boeren, tegen de stroom in en ondanks de internationale boycot, een weg naar boven weten te vinden. Zie Zimbabwe. Landhervormingen geen mislukking.

Dat er in de Zimbabwaanse kleine boeren een enorm productiepotentieel zit bleek in de eerste helft van de jaren ’80, toen Zimbabwe met een groot maisoverschot kampte en men met een soort superheffing de maisberg te lijf ging. Zie daarvoor mijn artikel ‘Maïswonder in Zimbabwe kost handen vol geld. Garantieprijzen stimuleren productie maar leiden ook tot overschotten’ dat ik op 9 september 1987 voor NRC Handelsblad schreef. Binnen enkele jaren groeide het aandeel in de maisproductie (hét volksvoedsel) van kleine, zwarte boeren van minder dan 10% naar 50%, terwijl de blanke boeren over de beste landbouwgronden beschikten.

Apartheid van Boven

In 2016 legde de Amerikaanse fotograaf Johnny Miller met een drone de ruimtelijke ongelijkheid vast die in Zuid-Afrika ruim 20 jaar na de afschaffing van de apartheid nog steeds bestaat. Hij noemde zijn fotoproject  ‘unequal scenes’.  Voor het tijdschrift Geografie heb ik samen met Ad van Hout zes foto’s uitgekozen (twee uit Kaapstad, twee uit Durban en twee uit Johannesburg) en daar achtergrondverhalen bij geschreven. Miller geeft bij zijn foto’s slechts korte toelichtingen en soms blijkt er zelfs een andere realiteit achter een foto schuil te gaan dan hij vermoedde.

Rusland en het noordpoolgebied

Door de opwarming van de aarde smelt het ijs in de Noordelijke IJszee. Dat biedt nieuwe mogelijkheden op het gebied van visserij, delfstofwinning (olie, gas, mineralen) en scheepvaartroutes. Dat kan tot conflicten leiden tussen de vijf aangrenzende landen. Vooralsnog weet Rusland het beste te profiteren van de nieuwe mogelijkheden.

Voor Geografie heb ik samen met vier studenten van de Radboud Honours Academy onderstaande drieluik geschreven over dit onderwerp. Aan de artikelen ging een studiereis naar Moskou en Sint Petersburg vooraf. Water en Rusland was daarvan het thema.

Newer posts »

© 2024 Henk Donkers

Theme by Anders NorenUp ↑